Dit is een gastblog door een lieve vriendin Ann, met haar zoontje Leander. Ann gebaart al jaren en wij delen de liefde voor gebaren. Toen ik haar ook nog eens mocht leren dragen, was het cirkeltje rond. Omdat ook jij kan genieten van het gebaren tijdens het dragen heb ik An gevraagd om een gastblog te schijven.
Even voorstellen:
Wat leuk dat ik een blog mag schrijven over gebaren en dragen. Ik zal me even voorstellen: ik ben Ann, 30 jaar en mama van Leander (bijna 2 jaar nu). Tijdens het werken in de kinderopvang kwam ik in aanraking met baby- en kindergebaren. Ik kreeg de kans om een training te volgen tot docent baby- en kindergebaren en wat was ik onder de indruk. Het is zo mooi om op een bewustere manier te kunnen communiceren met kinderen, ik was aangenaam verrast door het positieve effect dat het toevoegen van gebaren had op de kinderen op mijn groep. We kregen zoveel meer rust en mooiere gesprekjes met kinderen. Hoe fijn is het voor zowel ouders als kind dat als je je kindje afzet en je kindje gebaart: mama, werken, doei. Geen verdriet bij het weggaan, je kindje weet wat je gaat doen en dat je ook weer terugkomt. Dit voelde zo goed aan en wilde ik ook meer verspreiden want dit is zo fijn en bijzonder om mee te maken.
Waarom gebaren?
‘Maar je kindje leert toch praten, waarom zou je dan ook nog gebaren aanleren?!’ Dit is een veelvoorkomende reactie van mensen als ik zeg dat ik in de communicatie met Leander ook gebaren gebruik. Mijn reactie daarom is heel simpel: er is namelijk ook nog een periode dat Leander nog niet kan praten, maar wel al de capaciteit heeft om te kunnen communiceren met ons. Dankzij de gebaren komen de woorden vanuit je handen en is de onderlinge communicatie zoveel fijner. Deze situatie is een mooi voorbeeld van een moment waarop ik heel blij ben dat ik met Leander door middel van gebaren kan communiceren. Het is half 2 ’s nachts, Leander wordt huilend wakker, beetje in paniek. Ik ga naar hem toe en til hem op. In mijn armen wordt hij iets rustiger, maar het huilen is nog niet helemaal over. Hij maakt met zijn armen het gebaar voor ‘melk’. Ik vraag aan Leander: oh, wil jij even een melkje drinken? waarbij ik ook het gebaar voor ‘melk’ maak. Door de tranen heen roept hij heel enthousiast ‘jaaaaaa’, het huilen houdt op. Hij weet dat ik heb begrepen waar hij nood aan heeft en hij weet ook dat de melk er aan komt. Rust, zowel voor hem omdat de boodschap is overgekomen als voor mij, want ik weet wat hij nodig heeft. Samen gaan we de melk opwarmen, geef ik zijn flesje en nog geen 15 minuten later slaapt hij rustig door. Hoe zou dit zijn zonder gebaren? Zou ik dan zo snel weten wat er precies aan de hand is of wat hij nodig heeft?
Hoe werkt het precies, baby- en kindergebaren?
Als je baby- en kindergebaren gebruikt in de communicatie met een kindje, ondersteun je het gesproken woord door een gebaar uit te beelden. Dus als je aan een kindje vraagt: ‘kan ik je helpen?’, maak je op het moment dat je helpen zegt, het gebaar voor helpen. Op die manier ondersteun je de gesproken taal met gebarentaal en dat ziet je kindje. In het begin kan dit nogal wennen zijn, daarom is het belangrijk om de lat niet te hoog te leggen voor jezelf. Begin met een aantal gebaren die je zo consequent mogelijk gaat toepassen. Op die manier krijgt je kindje dit ook mee en komt je kindje in verschillende situaties of op verschillende momenten van de dag in aanraking met dezelfde gebaren. Dat helpt om de link te leggen tussen een beweging met je handen en de handeling die er vervolgens bij hoort. Eenmaal die link is gemaakt, ga je ook zien dat je kindje pogingen gaat doen om terug te gebaren. Kinderen zitten nu eenmaal zo in elkaar: pas als ze ervaren dat iets voordelig is voor hun, dan gaan ze het gebruiken. Zo ook het communiceren met gebaren. Het kan zijn dat je geduld even op de proef wordt gesteld wanneer je het eerste gebaar kan herkennen, maar eenmaal die er is, volgen er gegarandeerd heel veel gebaren. Leuk om te weten: de gebaren die gebruikt worden bij baby- en kindergebaren zijn de gebaren uit de Nederlandse Gebarentaal. Dit betekent dus dat als je in contact komt met een doof iemand, jullie elkaar al een beetje kunnen begrijpen door deze woorden. Het toepassen van grammatica wordt niet gedaan, dat is dan voor jonge kinderen nog te ingewikkeld.
Gebaren gebruiken is een bewuste keuze geweest. Het creëert zoveel rust en wederzijds begrip, ik ben er van overtuigd dat dit een positief effect heeft gehad op de band die we nu onderling hebben. Die band die je voelt en opbouwt met je kindje, dan is vergelijkbaar met het dragen van je kindje. Je geeft een veilig en vertrouwd gevoel, je kindje voelt letterlijk dat je er bent en dat het zich geborgen kan voelen. Soms gebruik je een draagzak ook om ‘even je handen vrij te hebben’, nou laat dat dan even mooi uitkomen om je handen in te zetten om te gaan gebaren!
Hoe kan je gebaren toepassen in een draagzak, ringsling of draagdoek?
Om gebaren goed te kunnen toepassen, is het belangrijk om het gezichtsveld van je kindje te kunnen lokaliseren. Dit kan per draagmiddel verschillend zijn, daarom geef ik een toelichting per draagmiddel.
Nog een paar algemene tips:
– Je ziet op afbeeldingen of filmpjes van gebaren dat het gebaar wordt uitgevoerd met 2 handen. Tijdens het dragen heb je niet altijd de mogelijkheid om je 2 handen in het gezichtsveld van je kindje te krijgen. Een gebaar kan ook prima met 1 hand worden uitgevoerd, zolang de beweging en de handvorm correct is. Het is even wennen als je gewoon bent om gebaren toe te passen met 2 handen, maar het kan dus wel gewoon.
– Als je met 1 hand gaat gebaren, probeer dan de aandacht van je kindje ook met die hand te trekken. Op die manier zorg je er voor dat je kindje gelijk naar die hand gaat kijken en dus het gebaar ook gaat zien. Je kan de aandacht van je kindje trekken door bijvoorbeeld te tikken op de schouder of arm aan dezelfde kant of door een aai te geven op de wang van je kindje.
– De meeste mensen hebben een voorkeurskant, dit wil zeggen dat je die kant als eerste gaat gebruiken bij het uitvoeren van een taak. Denk bijvoorbeeld als je een glas aanneemt van iemand anders, welke hand ga je daarvoor gebruiken? Vaak is dat dus je voorkeurshand. Het is handig om er bewust van te zijn welke hand je voorkeurshand is en ook bewust te gaan oefenen om de gebaren met enkel je andere hand te gaan uitvoeren.
In een ringsling zit je kindje op je zij. Vanuit deze positie kan je gebaren met de andere arm/hand dan de kant waar je kindje in de ringsling zit. Die arm is namelijk volledig vrij en kan je bewegen naar het blikveld van je kindje.
In een draagdoek of draagzak waarbij je kindje met het gezicht naar je toe zit, is het een kwestie van de arm te gebruiken aan de kant naar waar het gezicht van het kindje is gericht. Dit kan nog wel eens wisselen als je kindje zelf al in staat is om het hoofdje van kant te wisselen. Dan is het belangrijk dat je er in slaagt om de gebaren uit te voeren met beide handen, afzonderlijk van elkaar zodat je telkens in het blikveld van je kindje de gebaren kan uitvoeren.
Leander is nu bijna 2 jaar oud. Hij gaat steeds meer praten en woorden gebruiken, maar toch maakt hij nog steeds heel enthousiast gebruik van de gebaren. Op dit moment leert hij ook heel snel nieuwe gebaren, want hij heeft de afgelopen periode ervaren dat het wel voordelen heeft om concreter te kunnen communiceren. Hij vindt het leuk, hij weet dat we hem kunnen begrijpen, hij voelt dat de communicatie goed gaat. Dus wij gebaren nog lekker verder, want eenmaal je de gebarenmicrobe te pakken hebt, is het moeilijk om er van af te komen.
Ben je enthousiast geworden over baby- en kindergebaren en wil je hier meer over leren? Dat kan zeker! In 2020 hebben we Gebaar & Ervaar opgericht. Daar geef ik samen met Kelly cursussen en workshops over baby- en kindergebaren, workshops voorlezen met gebaren, maar ook op professioneel vlak verzorgen we workshops, bijvoorbeeld voor gastouders en kinderopvang. Heb je vragen of wil je meer informatie hierover? Neem gerust een kijkje op www.gebaarenervaar.nl.